Dunia Uwanja wa Fujo 1

Makala hii au sehemu ya makala hii inahitaji masahihisho kwa upande mmoja wa zifuatazo: ·         msamiati, sarufi au tahajia, ·         mpangilio wa habari, ·         muundo wa makala. Ili kupata sababu angalia ukurasa wa majadiliano.

Dunia uwanja wa fujo ni riwaya iliyoandikwa na mwandishi Euphrase Kezilahabi mwaka wa 1975, ni riwaya ambayo inasawili maisha ya wanadamu husani waishio Afrika Mashariki hasahasa katika nchi ya Tanzania.

“Dunia uwanja wa fujo” inaelezea jinsi maisha yaliyopo duniani ni sawa sawa na fujo kwani kila mtu anayekuja duniani huleta fujo zake na baadae kutoweka. Mwandishi E. Kezilahabi anaelezea katika jamii kila mtu anakuja duniani kufanya fujo zake na kusababisha matatizo mbalimbali katika jamii yake kama vile mauaji , ukabila, umalaya, uchawi, ubakaji ulevi wa kupindukia nk. hivyo basi mwandishi anaamini kwamba katika dunia kila mtu anakuja na fujo zake na kutoweka, mfano mhusika Tumaini katika Riwaya hii ameleta fujo zake kama vile umalaya,  mauaji na mengine mengi na baadae kutoweka.

Yaliyomo

  [ficha] 

·         1Mbinu za kifani katika riwaya ya Dunia uwanja wa fujo

·         2Muundo

·         3Msuko

·         4Mtindo

Mbinu za kifani katika riwaya ya Dunia uwanja wa fujo[hariri | hariri chanzo]

Fani za kijadi ni zilisababisha Riwaya izalike. Katika riwaya hii ya Dunia ni uwanja wa fujo” ni mojawapo ya riwaya iliyotokana na fani za kijadi ambayo ni sira, Sira ni fani ya kijadi ambayo hujumuisha wasifu na tawasifu yaani habari za maisha ya watu kwa mfano mwandishi E. Kezilahabi katika riwaya yake hii imejaribu kumuonyesha mhusika Tumaini maisha aliyokukuwa akiishi

Mfano uk. 11, “Alibatizwa , alikuwa mtoto wa mwalimu Kapinga……”.Vile vile Tumaini alikuwa mlevi, Malaya, mfano uk. 73 “mwenyewe kaingiaaaa, tajiri wetuuu” Hivyo basi riwaya hii inasadifu kuwa ni moja wapo kuwa ni riwaya ya fani za kijadi ambayo hujumuisha wasifu wa mhusika Tumaini toka mwanzo wa maisha yake hadi m wiho wa maisha yake.

Muundo[hariri | hariri chanzo]

Muundo ni namna visa na matukio hufuatana kwa mtiririko. Hivyo tunaweza kusema pia muundo ni mfuatano wa masimulizi katika kazi ya fasihi. Katika riwaya hii ya “Dunia ni uwanja wa fujo”mwandishi ametumia muundo wa rejea pamoja na changamano. Katika muundo wa rejea mwandishi anaanza kwa kuonyesha maisha ya Dennis pale aliipowapokea wageni akina Tumaini na pia kulejelea kwa kuonyesha maisha dennis pale tangu utoto wake, (uk.66).

Pia mwandishi ametumia muundo wa muundo changamano au rukia ambapo visa vinakuwa vinarukiana hii inajidhihilisha sehemu ya kwanza ambapo mwandishi anatuonyesha nyumbani kwa kasala ambaye anaishi kijijini Bugolola kisa hakijaisha tunaona mwandishi pia anatuonyesha kisa cha tumaini katika (uk.11):ambapo mwandishi anaonyesha kuzaliwa na kubatizwa kwa Tumaini.

Mwandishi wa riwaya hii pia ameigawa kazi yake katika sehemu kuu tatu na katika kila sehemu amezipa namba ili kusadifu yaliyomo katika kazi yake ya riwaya.

Sehemu ya kwanza; Katika sehemu ya kwanza mwandiskhi E. Kezilahabi amewachora wahusika kwa kuonyesha adha na matatizo mbalimbali yanayoikabili jamii ya Bugolola kwa mfano ushirikina, umalaya, na elevi mambo hayo yote ameyaonyesha katika (namba 1,2,3,4,5). Sehemu ya pili; Pia katika sehemu ya pili tunamuona tumaini akiwashawishi akina john na anastasia kwenda nao mjini Dae es salaam, lakini inakomea Shinyanga baada ya dada ya kukutana na Dennis kitu kitu kilichompelekea Tumaini na wenziwe kuanza maisha mapya mjini shinyanga. Lakini katika maisha hayo Tumaini na John wanakuwa ni wenye kupenda Pombe na ansa kitu kilichopelekea kufilisika kwa Tumaini. Sehemu ya tatu; inaonyesha baada ya tumaini kuamua kufanya kazi na kupata mafanikio makubwa , lakini mafanikio hayo yanaingio doa baada ya serikali kuingiza mfumo wa ujamaa kitu kilichopelekea mali zote za tumaini. Mwisho kabisa tunamuona Tumaini akichukua jukumu la kumuua mkuu wa wilaya ya shinyanga ambaye ndiye alikuwa msimamizi mkuu wa shughuli za ujamaa, kitendo hicho kinapelekea hukumu ya kifo ka Tumaini. { namba 12,13,14}

Msuko[hariri | hariri chanzo]

Mbunda Msokile (1992:206) anasema kuwa msuko ni mtiririko au mfuatano wa matukio yanayosimuliwa kuanzia mwanzo mpaka mwisho. Hali hii huandamana na uchaguzi au mpangilio na ufundi wa kusimulia matukio yaliyoungwa vyema katika kazi ya sanaa ya kubuni itumiayo lugha. Lakini si tofauti na ule ufafanuzi huu si tofauti na ule unaofafanua muundo, kwani nao ni mtiririko wa matukio jinsi jinsi yanavyopangwa kiufundi kutoka mwanzo wa simulizi hadi mwisho.

Pesa za urithi alizoachiwa Tuamini pamoja na malezi mabaya kutoka kwa wazazi wake ndio zinakuwa usababishi wa utonvu wa nidhamu wa Tumaini katika kijiji chao cha Bugolola, mambo hayo ya uonvu wa nidhamu ni kama vile;- mlevi, Malaya, kutofanya kazi, pia alitumia ovyo mali alizoachiwa. Mfano katika (uk.15) “tunamuona mama yake Tumaini akimkabithi Tumaini funguo ya kufungua sanduku la marehemu baba yake ammbalo lilikuwa limebeba urithi wake.

Tumaini baada ya kupewa pesa za urithi hapa ndio tunaona mshitikizo kwani kwani pesa za urihi zilimsababisha kuamua kuacha shule na kuanza kuzitumia pea hizo ovyo kama vile ukahaba umalaya, ulevi, na mengineyo. (Uk. 16, 17).

Pia katika riwaya hii msuko unaendea kuonekana pale ambapo Tumaini, John, na Anastazia walipofika Mwanza na kufanya maamuzi ya kuelekea Daes saalam baada ya kuona eneo la Mwanza haitawafaa kwa kuanza maisha mapya kwani palikuwa karibu mno na kijini kwao, sababu nyingine ilikuwa Akina Tumaini hawahuondoka kijijini kwao kwa wema. Safari yao ya kuelekea Dar es saalam inafikia kikomo pale ambapo walipofika Shinyanga na kukutana na Dennis ambaye aliwasihi wasitishe safali yao ili aambatane nao wakapajue kwake na kumpasha habari juu ya mambo yaliyokuwa yakiendelea kijijini kwao Mugele (uk.55-72).

Hali ya kuahilisha safari ya kuelekea Shinyanga ilisababisha akina Tumaini kuanza maisha mapya mjini Shinyanga na kwa vile Tumaini alikuwa na pesa nyingi za urithi alianza maisha ya anasa hali hiyo ilipelekea kuishiwa Tumaini kipato na kumpelekea Tumaini kutafuta kazi ya ulinzi ambayo alisaidiwa na Dennis katika kuipata ajija hiyo(uk.114). Lakini pindi alipoanza kazi hiyo alijikuta akichukiawa na watu mbalimbali kutokana na kazi yake ya kuchunguza watu sili zao na kuzilipotisha serikarini. Kzi hiyo ilisababisha hata baadhi ya watu kumkimbia Tumaini mahali alipotia mguu wake. Mfano pindi alipofika baa wateteja walikunjwa haraka haraka na kukimbia hali hiyo ilisababisha wenye biashara zao kumchukia Tumaini na ikafikia hatua ya kumtafutia Tumaini wajambazi wa kumuadabisha Tumaini.

Baada ya Tumaini kutafutiwa majambazi na kuwa ameadabishwa hali hiyo inatumika kama usababishi wa Tumaini kuichukia kazi yake na kuamua kutafuta kazi nyingine ya kujiajili yeye mwenyewe, kazi yenyewe ilikuwa ni kazi ya ukulima japo alianza kama mkulima mdogo lakini baadae akajikuta akipata maendeleo makubwa katika kazi yake mfano alinunua shamba kubwa na alitumia Trekta katika shuguli zake za kilimo. lakini ngombe wa maskini hazai serikali ikapitisha mfumo wa ujamaa ambapo ilidai hakuna umiliki binafsi na mali zote ni za ni za umma hali hiyo ilisababisha kumuingiza tumaini matatani kwa hakukubaliana na hali hiyo na kupelekea kufanya tukio la mauaji ambapo alimuua mkuu wa wilaya ambaye ndiye alikuwa ni kiongozi wa ujamaa (uk.114) , Kitendo hicho kilitumika kama usababishi kwa Tumaini kuwekwa chini ulinzi wa polisi na hatimaye kuhukumiwa kunyongwa (Uk.131).